خفاف نیشابوری

---

خَفّاف نیشابوری، زکریا بن داود، محدّث و مفسر قرن سوم بود.

۱ - پیشینه

---

ابن‌ابی حاتِم کنیه او را ابویحیی ذکر کرده است. تاریخ ولادت وی نامعلوم است و از احوال او اطلاع زیادی در دست نیست. خفّاف اهل نیشابور بود و در خراسان ، عراق و حجاز به استماع حدیث پرداخت.

۲ - اساتید وی

---

برخی از استادان وی عبارت‌اند از: یحیی بن یحیی نیشابوری (متوفی ۲۲۶)، محدّث؛ علی بن جَعْد جَوهَری، محدّث بغدادی، ابوبکر ابن ابیشَیبَه، محدّث، فقیه، مفسر و مورخ کوفی؛ و اسحاق بن ابراهیم مشهور به ابن‌راهْوَیْه، فقیه، محدّث و مفسر خراسانی.

۳ - ناقلین حدیث وی

---

خفّاف در بغداد به نقل حدیث پرداخت و کسانی مانند ابن‌الشَّرْفی، محدّث نیشابوری (متوفی ۳۲۵) و ابن‌مَخْلَد، محدّث بغدادی (متوفی ۳۳۱) از وی حدیث نقل کرده‌اند.

۴ - مقام علمی خفاف

---

منابع رجالی بر مقام علمیِ ممتاز وی تصریح کرده‌اند. ابن‌ابی حاتم، که خود شاگرد خفّاف بوده وی را «ثقه» دانسته و حاکم نیشابوری او را سرآمد عالمان عصر خویش معرفی کرده است. ذهبی هم از وی با لقب «الحافظ الکبیر» یاد کرده و او را به همراه ابن‌ماجِه قزوینی (متوفی ۲۷۵) و تِرمِدی (متوفی ۲۷۹)، دو تن از صاحبانِ صِحاح سِتّه، در طبقه دهم مشایخ حدیثی قرار داده است.

۵ - اثر

---

کتابی با عنوان التفسیرالکبیر به خفّاف نسبت داده شده است، اما درباره محتوای آن اطلاعی در دست نیست.

۶ - وفات

---

خفّاف در ۲۸۶، در نیشابور درگذشت.

۷ - فهرست منابع

---

(۱) ابن‌ابی حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد، دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳.
(۲) محمد بن عبداللّه حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، چاپ محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران ۱۳۷۵ش.
(۳) خطیب بغدادی، تاریخ مدینة السلام.
(۴) محمد بن احمد ذهبی، کتاب تذکرةالحفاظ، چاپ عبدالرحمان بن یحیی معلمی، مکه، ۱۳۷۴.
(۵) سمعانی، الانساب.

۸ - پانویس

---